Praktyka poza Polską: prawnicy w Kanadzie

Dzisiaj w miejsce tradycyjnego wywiadu w serii „Praktyka poza Polską” będącej serią rozmów z prawniczkami i prawnikami, którzy obok praktyki w Polsce prowadzą swoje kancelarie poza granicami kraju,

publikuję informację na temat możliwości praktykowania w Kanadzie.

Informacja dotyczyć będzie praktyki w Ontario, więc w przypadku praktyki w innej prowincji należy zwrócić się do lokalnego Law Society (odpowiednik Izb Radcowskich lub Rad Adwokackich w Polsce).

NCA

National Committee on Accreditation jest pierwszym podmiotem, z jaki powinniśmy się skontaktować chcąc podjąć praktykę w Kanadzie. Tak naprawdę, bez oceny dokonanej przez NCA trudno rozpocząć jakiekolwiek działania, ponieważ Komitet będzie nie tylko analizować poziom naszego wykształcenia, ale również wskaże obowiązkowe przedmioty, z których trzeba będzie uzupełnić wiedzę.

Po złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów wraz z opłatą otrzymamy dokument weryfikacyjny, w którym wskazane zostaną przedmioty do uzupełnienia.

Można to zrobić w kilka sposobów: składając wniosek o przyjęcie na program dla prawników zagranicznych prowadzony przez akredytowany uniwersytet, przygotować się samemu do egzaminów i do nich przystąpić, lub też wykupować możliwość nauki w kursach oferowanych przez uniwersytety.

W Kanadzie nie ma oficjalnego wymogu zdania egzaminu językowego, jednakże przed przyjęciem na uniwersytet należy wykazać się certyfikatem potwierdzającym znajomość języka.

Optymalnym, choć trochę czasochłonnym, jest podjęcie studiów, które polecam zainteresowanym z kilku powodów. Po pierwsze, kanadyjski rynek prawniczy jest hermetyczny i ważnym jest, jaki uniwersytet się ukończyło. Po drugie, dla osób wyedukowanych w systemie prawa kontynentalnego przestawienie się na system common law wymaga trochę czasu. Po trzecie, w czasie studiów buduje się również kapitał społeczny, który procentuje w przyszłości. Dzięki znajomym mamy większe szanse na znalezienie praktyk i docelowo miejsca, w którym odbędziemy articling, czyli kanadyjski odpowiednik aplikacji.

Musimy też pamiętać, iż stosunkowo niedawno Kanadyjczycy rozstali się z wymogiem tzw. canadian experience będącego niczym innym, jak koniecznością wykazania się wcześniejszym zatrudnieniem w Kanadzie, a i tak można się natknąć na ten wymóg w ogłoszeniach o pracę.

Po zakończeniu studiów lub zdaniu egzaminów otrzymujemy Certificate of Qualification, który otworzy nam drogę do aplikacji i następnie do egzaminów licencyjnych.

Aplikacja

Przebieg aplikacji nadzorowany jest przez Law Societies. W przypadku Ontario jest to Law Society of Ontario, które nie tylko nadzoruje przebieg aplikacji, ale także organizuje egzaminy zawodowe. Minimalny czas trwania aplikacji to obecnie osiem miesięcy, po upływie których można składać wniosek o dopuszczenie do egzaminów licencyjnych. Jako ciekawostkę dodam, że Izby i Rady w Polsce mają już za sobą dyskusję o wysokości wynagrodzenia dla aplikantów, kanadyjscy prawnicy nadal dyskutują o tym czy aplikantom w ogóle należy płacić (przypominam również, że studia są odpłatne, więc absolwenci opuszczając uniwersytet oprócz dyplomu mają obowiązek spłacenia kredytów studenckich).

Egzaminy

Egzaminy organizowane są przez LSO. Są to egzaminy testowe (160 pytań) trwające ok 4 h 30 min. Egzaminy dla barristers i solicitors są zorganizowane w taki sam sposób. Podczas egzaminu można korzystać wyłącznie z materiałów otrzymanych wcześniej przez LSO oraz opracować własnych. Po zakończonym egzaminie wszystkie materiały zostają w sali egzaminacyjnej, więc nie warto zabierać ze sobą podręczników czy też skryptów. Wszystkie materiały należy okazać członkom komisji przed wejściem na salę i wtedy też odbywa się ostateczna weryfikacja tego, co ze sobą można zabrać. Kandydaci otrzymują przed egzaminem informację, co można ze sobą zabrać (np. chusteczki higieniczne w przezroczystym woreczku czy określone przekąski), a czego zabierać nie wolno (np. iwatch).

Kandydat na prawnika kanadyjskiego musi uzbroić się w cierpliwość oraz … oszczędności. Każdy z etapów, począwszy od weryfikacji przez NCA, a skończywszy na egzaminie licencyjnym, wiąże się koniecznością wnoszenia kolejnych opłat.

Foreign Consultant

Każda z prowincji dopuści prawników zagranicznych do praktykowania prawa kraju pochodzenia po wpisie na listę tzw. Foreign Consultants. Wpis daje uprawnienia do praktykowania wyłącznie prawa kraju pochodzenia/ wykształcenia. W takim wypadku trzeba będzie wykupić ubezpieczenie (uwaga, nie jest to łatwe, ponieważ nie ma wielu firm oferujących ubezpieczenia dl FC i samo ubezpieczenie będzie bardzo drogie). Konsultanci, co wymaga podkreślenia, nie mogą praktykować prawa kanadyjskiego.

Paralegal z licencją

Ontario jest, jak na razie, jedyną prowincją w Kanadzie, w której paralegals mogą praktykować w ograniczonym zakresie (sprawy, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 35 000 CAD, sprawy karne zagrożone kara pozbawienia wolności do lat dwóch oraz sprawy administracyjne, w tym spory pomiędzy najemcami i właścicielami lokali mieszkalnych).

Ścieżka do uzyskania licencji P1 w Ontario jest trochę prostsza: po kursie dla paralegals (tzw. Szybka ścieżka to 48 tygodni intensywnej nauki i 3 tygodnie praktyk można składać wniosek do LSO o dopuszczenie do egzaminu licencyjnego. Organizacja i zasady egzaminu są podobne: 160 pytań, 4,5 h na całość oraz możliwość korzystania z materiałów, które i w tym wypadku zostają w sali egzaminacyjnej po zakończonym egzaminie.

Wiele osób pozostaje na tym poziomie, choć dla wielu jest t jedynie etap w rozwoju zawodowym.

Praktyka

Sposób wykonywania zawodu jest podobny jak w Polsce, przy czym należy skrupulatnie zapoznać się z kodeksem etyki zawodu i pamiętać o tym, że orzeczenia trybunału LSO (podobnie, jak wszystkich innych sądów o trybunałów w Kanadzie) rzadko kiedy są zanonimizowane, łatwo więc prześledzić potknięcia zawodowe kolegów czy koleżanek. Również kanadyjscy prawnicy mają obowiązek pogłębiania wiedzy i dokształcania - w odróżnieniu od Polski przeważająca część szkoleń i kursów są odpłatne.